Οι εργαζόμενοι και ευρύτερα τα λαϊκά στρώματα, είναι για τα αφεντικά και το Κεφάλαιο (όχι ως χρήμα, αλλά ως σχέση και όπως επεξηγείτε στο έργο του Μαρξ «Αυτοαξιοποιούμενη αξία, αυτοαυξανόμενη αξία»* και «πεθαμένη εργασία που ζωντανεύει μονάχα, σαν το βρικόλακα, ρουφώντας ζωντανή εργασία και ζει τόσο περισσότερο, όσο περισσότερη ζωντανή εργασία ρουφά»**) αναλώσιμοι, ασήμαντοι, αριθμοί σε ποσότητες και ποσοστά. Ο λαός όμως, η εργατική τάξη κυριότερα, έχει διαίσθηση και τολμώ να πω, αντανακλαστικά, και αντιλαμβάνονται στο βαθμό που μπορούν το πρόβλημα. Ότι κάτι πάει λάθος. Εξ’ ου και έχει ανησυχίες, φόβους, ανασφάλεια. Αυτή γονιμοποιείτε από το ίδιο το σύστημα εκμετάλλευσης και τις θεσμικές αντιθέσεις του. Οι αναλύσεις και αποδείξεις για τα ζητήματα αυτά, προϋπάρχουν. Δεν είναι καθόλου νέα. Έχουν απασχολήσει τη διανόηση της ανθρωπότητας από τότε που υπήρξε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και νόμιμη κοινωνική ανισότητα. Ο Μαρξισμός όμως δεν είναι απλώς αυτό, μια φωνή διανόησης, διαμαρτυρίας και καταδίκης δηλαδή, αλλά ένα σύστημα αντιλήψεων που με «αξιοθαύμαστη συνέπεια και ενότητα των απόψεων του, (…) στο σύνολο τους μας δίνουν το σύγχρονο υλισμό και το σύγχρονο επιστημονικό σοσιαλισμό, σαν θεωρία και σαν πρόγραμμα του εργατικού κινήματος όλων των πολιτισμένων χωρών του κόσμου, (πέραν τούτου συνεχίζει ο Λένιν) μας υποχρεώνει να προτάξουμε από την έκθεση του κύριου περιεχομένου του μαρξισμού, συγκεκριμένα της οικονομικής διδασκαλίας του Μαρξ, μια σύντομη σκιαγραφία της κοσμοαντίληψης του γενικά».***
Η οικονομική θεωρία του Μαρξ που αποτελεί βασικό πυλώνα του Μαρξισμού στηρίζεται στη θεωρία της υπεράξιας. Όπως αναφέρει ο Λένιν, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της. Δεν θα κάνω καμία προσπάθεια να αποδώσω κάτι που επεξεργάστηκε και επεξήγησε τόσο άρτια ο ίδιος, αλλά θα παραθέσω το απόσπασμα. Η πρώτη παρακάτω υπογράμμιση, γίνεται για να τονιστεί ότι, σε κάθε περίπτωση η οικονομική εξουσία είναι η βάση πάνω στην οποία υπάρχει η όποια και κάθε άλλη εξουσία, και ειδική αναφορά γίνεται στην πολιτική εξουσία. Ο σκοπός και στόχος της δεν είναι άλλος από την «εξυπηρέτηση» και διατήρηση της οικονομικής εξουσίας. Ο φύλακας της δηλαδή, όπως και κάθε άλλη, που είναι εποικοδόμημα της βάσης. Ποτέ τους οι Μαρξ, Έγκελς και Λένιν δεν έδωσαν περιθώρια για ψευδαισθήσεις ή παρερμηνείες!
«Ο Μαρξ, αφού αναγνώρισε ότι το οικονομικό καθεστώς είναι η βάση πάνω στην οποία υψώνεται το πολιτικό εποικοδόμημα, έστρεψε κυρίως την προσοχή του στη μελέτη αυτού του οικονομικού καθεστώτος. Το βασικό έργο του Μαρξ, Το Κεφάλαιο, είναι αφιερωμένο στη μελέτη του οικονομικού καθεστώτος της σύγχρονης, δηλαδή της καπιταλιστικής, κοινωνίας. (Ως εκ τούτου η αλλαγή του συστήματος εκμετάλλευσης δεν θα γίνει με τρόπο άλλο από την ανατροπή του οικονομικού καθεστώτος που υποστηρίζεται βέβαια πάντα από το πολιτικό του εποικοδόμημα.) Η κλασική πολιτική οικονομία διαμορφώθηκε πριν από τον Μαρξ στην Αγγλία, την πιο εξελιγμένη καπιταλιστική χώρα. Ο Άνταμ Σμιθ και ο Ντέιβιντ Ρικάρντο, μελετώντας το οικονομικό καθεστώς, έβαλαν τις βάσεις της εργασιακής θεωρίας της αξίας. Ο Μαρξ συνέχισε το έργο τους. Θεμελίωσε γερά και ανάπτυξε με συνέπεια αυτή τη θεωρία. Έδειξε ότι η αξία κάθε εμπορεύματος καθορίζεται από την ποσότητα του κοινωνικά αναγκαίου χρόνου εργασίας, που απαιτείται για την παραγωγή του εμπορεύματος. Εκεί όπου οι αστοί οικονομολόγοι έβλεπαν σχέσεις πραγμάτων (ανταλλαγή εμπορεύματος με εμπόρευμα), ο Μαρξ αποκάλυψε σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους. Η ανταλλαγή των εμπορευμάτων εκφράζει τη σύνδεση ανάμεσα στους ξεχωριστούς παραγωγούς μέσω της αγοράς. Το χρήμα σημαίνει ότι η σύνδεση αυτή γίνεται όλο και πιο στενή, συνενώνοντας αδιάρρηκτα σ’ ένα σύνολο όλη την οικονομική ζωή των ξεχωριστών παραγωγών. Το κεφάλαιο σημαίνει παραπέρα ανάπτυξη αυτής της σύνδεσης: η εργατική δύναμη του ανθρώπου γίνεται εμπόρευμα. Ο μισθωτός εργάτης πουλάει την εργατική του δύναμη στον ιδιοκτήτη της γης, του εργοστασίου, των εργαλείων δουλειάς. Ένα μέρος της εργάσιμης μέρας ο εργάτης το διαθέτει για να καλύψει τα έξοδα της συντήρησης του και της συντήρησης της οικογένειας του (μισθός εργασίας) και το άλλο μέρος της μέρας ο εργάτης δουλεύει δωρεάν, δημιουργώντας για τον καπιταλιστή την υπεραξία, την πηγή του κέρδους, την πηγή του πλούτου της τάξης των καπιταλιστών. Η διδασκαλία της υπεραξίας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ. Το κεφάλαιο που δημιουργήθηκε με τη δουλειά του εργάτη, καταπιέζει τον εργάτη, καταστρέφοντας τους μικρονοικοκυραίους και δημιουργώντας τη στρατιά των ανέργων. Στη βιομηχανία φαίνεται αμέσως η νίκη της μεγάλης παραγωγής, μα και στη γεωργία βλέπουμε το ίδιο φαινόμενο. (…) Το κεφάλαιο, τσακίζοντας τη μικρή παραγωγή, οδηγεί στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και στη δημιουργία μονοπωλιακής θέσης για τις ενώσεις των πολύ μεγάλων καπιταλιστών. Η ίδια η παραγωγή γίνεται όλο και πιο κοινωνική – εκατοντάδες χιλιάδες κι εκατομμύρια εργάτες συνενώνονται σ’ ένα σχεδιομετρικό οικονομικό οργανισμό – ενώ το προϊόν της κοινής εργασίας το ιδιοποιείται μια χούφτα καπιταλιστών. Μεγαλώνει η αναρχία στην παραγωγή, οι κρίσεις, το λυσσαλέο κυνηγητό των αγορών, η φτώχεια της μάζας του πληθυσμού. (…) Ο καπιταλισμός νίκησε σ’ όλο τον κόσμο, μα η νίκη αυτή δεν είναι παρά μόνο το κατώφλι της νίκης της εργασίας κατά του κεφαλαίου.»****
*Κ. ΜΑΡΞ: «Το Κεφάλαιο», τόμος 1, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή σελίδα 207-208 (επεξήγηση εννοίας)
**Κ. ΜΑΡΞ: «Το Κεφάλαιο», τόμος 1, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή σελίδα 244.
***Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή σελίδα 31
****Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή σελίδες 12-14
