Η ένταξη του φυσικού περιβάλλοντος, σε πλαίσιο ανάλυσης και διαχείρισης εντός του καπιταλιστικού συστήματος αποτελεί ιστορική ιδεολογική, πολιτική και πολιτισμική νίκη των κυρίαρχων δυνάμεων. Η έννοια του όρου «ανάπτυξη», όπως αυτή έχει εμπεδωθεί σε νομοθεσίες, συνειδήσεις και θεσμούς, είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη διαιώνιση του καπιταλιστικού συστήματος και την επεξεργασία ή αναζήτηση λύσεων για την οξεία οικολογική κρίση, απαραίτητα εντός του καπιταλισμού, ως υπέρτατη θρησκεία.
Στην ίδια την ταξική πάλη, στον αγώνα υλικής και ιδεολογικής απελευθέρωσης, στην άρση κάθε εκμεταλλευτικής σχέσης και στην εκ βάθρων ανατροπή των επιβληθέντων πολιτισμικών προτύπων, εντάσσεται σήμερα και θα τοποθετείται και στο μέλλον το αίτημα της «απελευθέρωσης» του περιβάλλοντος από τις παρούσες κοινωνικές σχέσεις και τις δομές τους. Η φύση δεν είναι δυνατό να εξακολουθεί να εμφανίζεται, επίπλαστα, ως ένας εξωτερικός παράγοντας, ο οποίος δεν άπτεται του κοινωνικού συστήματος. Στο εσωτερικό της ταξικής πάλης, και ιδίως στη σύγκρουση των «συνειδητών» συλλογικών υποκειμένων με τις ιστορικά κυρίαρχες κοινωνικές δυνάμεις, θα συντελείται από τούδε και στο εξής, με εντελώς νέους ιστορικά όρους, η διαπάλη για την εγκαθίδρυση μιας νέας σχέσης μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος. Μεταξύ κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, μεταξύ οικονομίας και φύσης. Το κατά πόσο η συζήτηση αυτή θα συνεχίσει να διεξάγεται με τη βασική προϋπόθεση πως οι όποιες λύσεις, θα πρέπει απαραίτητα να εξευρεθούν εντός του κυρίαρχου συστήματος και πολύ περισσότερο στις μέρες μας, εντός της «ελεύθερης οικονομίας της αγοράς», θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό, το μέλλον των ανθρωπίνων κοινωνιών.
Αυταπάτες, στο ζήτημα της αποτελεσματικής και ουσιαστικής διαχείρισης του περιβαλλοντικού ζητήματος μέσα στα πλαίσια του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, υπάρχουν σε πολλά επίπεδα. Φωνές όμως, που ασκούν κριτική στις κυρίαρχες πολιτικές και δακτυλοδείχνουν τη λάθος πορεία, μπορεί να χρησιμεύσουν για την αναγκαία ανάπτυξη κριτικής προσέγγισης των επιβληθέντων μονόδρομων.
Σύμφωνα με το WWF λοιπόν, «… στη θλιβερή πραγματικότητα της εντεινόμενης οικονομικής κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η στυγνή εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος θεωρείται από τα πληττόμενα κράτη μέλη ως μια γρήγορη λύση, λύση για την ταχεία οικονομική ανάκαμψη. Μετά από δεκαετίες τεράστιων δαπανών σε ένα μη-βιώσιμο, μη-αειφόρο οικονομικό και αναπτυξιακό μοντέλο, η πολιτική απάντηση της ΕΕ είναι ουσιαστικά μια συνταγή για μια πολύ πιο βαθιά και μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική κρίση».
Το αδιέξοδο στη λογική της κριτικής επιφανών περιβαλλοντικών οργανώσεων παγκόσμιας εμβέλειας, όπως είναι η WWF, είναι εμφανές, αν αναλυθεί η πιο πάνω – ενθαρρυντική κατά τα άλλα – διαπίστωση. Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: Πως είναι δυνατό να ασκείται οξεία κριτική στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ, τόσο για το παρόν, αλλά και για το παρελθόν, με τις πολιτικές να χαρακτηρίζονται ως «μη-βιώσιμες» και το μοντέλο ανάπτυξης ως «μη-αειφόρο» και ταυτόχρονα να μην γίνεται καμιά διασύνδεση με το ίδιο το οικονομικό σύστημα, που είναι ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής; Μήπως τέτοιου είδους τοποθετήσεις λειτουργούν στο τέλος της ημέρας, ως μηχανισμοί «απορρόφησης κραδασμών» της κοινωνίας και εγκλωβίζουν τις συνειδήσεις στη λογική της τροποποίησης της πορείας πλεύσης, αλλά όχι του ίδιου του συστήματος που ευθύνεται;
Τόσο στο γενικότερο επίπεδο της ΕΕ, όσο και ιδιαίτερα, στο επίπεδο των κρατών που τελούν υπό Μνημόνια, εντοπίζεται μια εμφανής προσπάθεια για αναστολή/παράκαμψη των περιορισμών που το ίδιο το περιβαλλοντικό κεκτημένο, επιβάλλει για τις αναπτύξεις που προωθούνται. Η σχιζοφρένεια έχει να κάμει λοιπόν με το εξής: Ενώ η παρούσα οικονομική και περιβαλλοντική κρίση, θεωρείται ως απότοκο «μη-αειφόρων πολιτικών ανάπτυξης», για το δήθεν ξεπέρασμα της, επιβάλλεται τώρα μια σιωπή, μια παραγνώριση των αυτονόητων.
Είναι αμέτρητα τα παραδείγματα αναπτύξεων που επιβάλλονται με παράκαμψη διαδικασιών, χωρίς συνυπολογισμό των άμεσων επιπτώσεων και κυρίως χωρίς υπολογισμό των συσσωρευτικών επιπτώσεων. Το κόστος για το περιβάλλον από την καπιταλιστική μονοδρομική ανάπτυξη, δεν εκτιμήθηκε επίσημα από κανένα, ενώ είναι γνωστό πως οι «δείκτες», υποχωρούν τόσο για τον άνθρωπο, όσο και για το περιβάλλον.
