«Είχαν περάσει μόλις 45 δευτερόλεπτα από τότε που έπεσε η βόμβα και το μοβ σύννεφο είχε φτάσει το αεροπλάνο μας. Ξάφνου ο ουρανός γέμισε χρώματα. Και μέσα στους καπνούς της κολόνας και του μανιταριού αναδύθηκε, ως εκ θαύματος, ένα τεράστιο ουράνιο τόξο με τα ωραιότερα χρώματα που είχα δει ποτέ μου. Και τότε σκέφτηκα: Θεέ μου, πόσες ανθρώπινες ζωές έδωσαν, άραγε, το χρώμα τους σ’ ένα τέτοιο ουράνιο τόξο;».
Ουίλιαμ Τ. Λόρενς (αυτόπτης μάρτυρας στο αεροπλάνο που έριξε τη βόμβα στο Ναγκασάκι)
Στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945 στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι σχεδόν 120.000 άνθρωποι έδωσαν το «χρώμα» τους, έγιναν «ουράνιο τόξο» και μέχρι σήμερα μάς υπενθυμίζουν ότι η ανθρωπότητα πρέπει να αγωνίζεται ενάντια στην απειλή της πυρηνικής καταστροφής. Και μόνο η σκέψη ότι από τότε τα ατομικά όπλα μετεξελίχθηκαν σε πυρηνικά και έγιναν χιλιάδες φορές πιο καταστροφικά από εκείνες τις βόμβες, μόνο τρόμο μπορεί να σκορπά στην ανθρωπότητα. Οι επέτειοι της ρίψης της ατομικής βόμβας δεν είναι μόνο μέρες μνήμης.
Δεν είναι μόνο θύμηση του δράματος των κατοίκων των δύο πόλεων που εξαφανίστηκαν σε μία στιγμή από το χάρτη. Δεν είναι μόνο θύμηση του αργού και επώδυνου θανάτου των επιζώντων. Δεν είναι μόνο θύμηση της φρίκης που ακολούθησε λόγω της ραδιενέργειας. Είναι υπενθύμιση όχι απλά της ανθρωπιάς αλλά και δίδαγμα και σύμβολο του αγώνα για ειρήνη και αφοπλισμό. Είναι σημείο στον αγώνα έτσι ώστε ο κόσμος να μην ξαναζήσει μία τέτοια φρίκη, τραγωδία, κόλαση. Μια πραγματική κόλαση που ούτε ο Δάντης δεν θα μπορούσε να φανταστεί…
Το «μικρό αγόρι» έσπειρε την καταστροφή
Στις 6 Αυγούστου ο χρόνος σταμάτησε. Το μεγαλείο της ανθρώπινης ευφυίας στράφηκε εναντίον της ανθρωπότητας και της ζωής. Το «μικρό αγόρι» όπως ονόμασαν τη βόμβα ουρανίου της Χιροσίμα οι Αμερικανοί, εξάλειψε τη ζωή στην ιαπωνική πόλη.
Ωρα 1:37, τρία αμερικανικά ανιχνευτικά αεροπλάνα Β – 29 απογειώνονται από τη νήσο Τινιάν. Μισή ώρα αργότερα, θα τα ακολουθήσει ένα άλλο, βομβαρδιστικό Β – 29, το επονομαζόμενο Ενόλα Γκέι που «κυοφορούσε» στην κοιλιά του ένα τρομερό όπλο, την ατομική βόμβα, που θα έκανε την «παρθενική» της επίθεση σε πραγματικό στόχο, πάνω σε αθώους πολίτες. Το Ενόλα Γκέι στις 6:40 ανεβαίνει στο απαιτούμενο για τη ρίψη ύψος των 30.000 ποδών. Στις 7:09 τα ανιχνευτικά Β – 29 πληροφορούν ότι «ο ουρανός είναι αίθριος πάνω από τη Χιροσίμα». Στις 8:11, η καταδικασμένη πόλη γίνεται διακριτή από το πλήρωμα του Ενόλα Γκέι. Δυόμισι λεπτά αργότερα, ο πιλότος, συνταγματάρχης Τσίμπετς, διατάζει τον βομβαρδιστή του σκάφους ταγματάρχη Τομ Φέρεμπι με ένα απλό παράγγελμα: «Εμπρός!». Στις 8:15, μία ατομική βόμβα δέκα χιλιάδων λιμπρών εγκαταλείπει το αεροσκάφος και 45 δευτερόλεπτα αργότερα μία τρομερή αστραπή τυφλώνει τους αεροπόρους, που φοράνε γυαλιά οξυγονοκολλητών. Επειτα, ένα τεράστιο κοκκινωπό μανιτάρι υψώνεται στον ουρανό. Κάτω από το μανιτάρι στο έδαφος της μαρτυρικής Χιροσίμα ο θάνατος και η καταστροφή ήταν «κυρίαρχοι» της κατάστασης. Η βόμβα αιφνιδίασε τη Χιροσίμα, αφού οι κάτοικοί της είχαν πλέον συνηθίσει τις αναγνωριστικές πτήσεις αεροσκαφών. Οσοι βρίσκονταν στο εμπορικό κέντρο της πόλης όπου έπεσε η βόμβα βρήκαν τραγικό θάνατο. Οσοι ήταν αρκετά «τυχεροί» να βρίσκονται εκτός της ακτίνας της έκρηξης, επέζησαν για να ζήσουν το μαρτύριο που κληρονόμησε η βόμβα στη Χιροσίμα. Ο Ρεμόν Καρτιέ δίνει την εικόνα της φρίκης: «Μία τρομακτική αστραπή την κατάπιε, αφήνοντας πίσω της μία κολοσσιαία πυρκαγιά, που άναψε και διαδόθηκε μέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο.
Τα τροχιοδρομικά οχήματα έμειναν γεμάτα με τους απανθρακωμένους επιβάτες τους στριμωγμένους στα καθίσματα ή στοιβαγμένους όρθιους στους εξώστες. Ενας άνεμος ταχύτητος 1.200 χλμ. την ώρα σηκώθηκε και γκρέμισε τους τοίχους σε μία ακτίνα 1.500 μ., θρυμματίζοντας τα τζάμια των παραθύρων ακόμα και σε απόσταση 12 χλμ. από το σημείο μηδέν. Ενας πύρινος κυκλώνας, όμοιος με αυτούς που άναψαν οι εκατοντάδες βομβαρδιστικών στη Δρέσδη, στο Αμβούργο ή στο Τόκιο, στροβιλιζόταν επί έξι ώρες.
Επειτα διαπιστώθηκαν στους επιζώντες παράξενα φαινόμενα: εμετοί, διάρροιες εξαιρετικής εντάσεως, πλήθος μικρών αιμορραγιών στο στόμα και στο λαιμό. Πολλά από τα θύματα που παρουσίασαν τέτοια συμπτώματα ψυχορραγούν. Ο απολογισμός που θα καταρτισθεί αργότερα θα εμφανίσει 78.150 νεκρούς, 9.284 βαριά τραυματισμένους και 13.938 εξαφανισθέντες. Δεν υπολογίζονται μέσα σ’ αυτούς οι στρατιωτικοί, 40.000 περίπου, από τους οποίους οι μισοί υπήρξαν θύματα της εκρήξεως». Οι σοβιετικές ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι «σε ακτίνα τεσσάρων χιλιομέτρων από το επίκεντρο της έκρηξης, φούντωσαν πυρκαγιές, τα εννέα δέκατα από τα σπίτια της Χιροσίμα έγιναν στάχτη. Ανθρωποι πέθαιναν από εγκαύματα, από το εκρηκτικό κύμα». Δυστυχώς την πτώση του «μικρού αγοριού» ακολούθησε ο «χοντρός άνδρας», βόμβα πλουτωνίου, που σκόρπισε την ίδια φρίκη στο Ναγκασάκι, τρεις μέρες αργότερα.
Η κυνικότητα του ιμπεριαλισμού
Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έδειξε πλήρη περιφρόνηση προς τους πιο στοιχειώδεις και καθιερωμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, τα «έθιμα» του πολέμου και τις αρχές του ανθρωπισμού, όχι για να κερδίσει τον πόλεμο, αλλά για μία επίδειξη δύναμης.
Μία επίδειξη δύναμης για να δηλώσει στην ΕΣΣΔ, αλλά και στους ανταγωνιστές του στην ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη, ότι αυτός θα ήταν ο κυρίαρχος στη μεταπολεμική παγκόσμια σκακιέρα. Ολος ο υπόλοιπος κόσμος έμαθε για τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα από τις ανακοινώσεις που έκανε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, την ίδια ημέρα της καταστροφής. Είπε κυνικά ο Τρούμαν: «Ατομική βόμβα, βόμβα συνδυασμένη με τη βασικήν δύναμιν του σύμπαντος, τη δύναμιν εκ της οποίας και ο ήλιος αντλεί την ιδικήν του, εξαπελύθη εναντίον εκείνων που έφεραν τον πόλεμον εις την Απω Ανατολήν… Εδαπανήσαμεν 2.000 εκατομμύρια δολάρια διά την πρωτοφανούς μεγέθους εις την ιστορίαν επιστημονικήν αυτήν κερδοσκοπίαν και ενικήσαμεν… Θα προβώ εις περαιτέρω μελέτας και θ’ απευθύνω κι άλλας συστάσεις προς το Κογκρέσον ως προς τον τρόπον καθ’ ον η ατομική δύναμις θα αποβή μέσον πανίσχυρον και αναγκαστικής επιδράσεως προς διατήρησιν της παγκοσμίου ειρήνης». Κυνικά και χωρίς προσχήματα ο Τρούμαν από την πρώτη στιγμή παραδέχτηκε έμμεσα την απειλή προς τους λαούς που στρεφόταν πρώτα και κύρια κατά της ΕΣΣΔ.
Η ατομική βόμβα των ΗΠΑ ήρθε σε μία στιγμή που η τύχη του πολέμου είχε κριθεί. Ο Κόκκινος Στρατός ήταν στο Βερολίνο, η ναζιστική Γερμανία είχε καταρρεύσει και δεν ήταν μακριά και η ήττα της Ιαπωνίας, αφού η ΕΣΣΔ μετά τη νίκη κατά του ναζισμού έστρεψε τον Κόκκινο Στρατό προς την Ανατολή ενάντια στον ιαπωνικό επεκτατισμό. Η χρήση ατομικών όπλων από τις ΗΠΑ ουδεμία σχέση είχε με την έκβαση του πολέμου…
Αλλωστε το παραδέχεται και ο Βρετανός ηγέτης Ου. Τσόρτσιλ που έγραψε στα απομνημονεύματά του: «Θα ήταν λάθος να πιστέψωμε ότι η τύχη της Ιαπωνίας ερρυθμίσθη από την ατομική βόμβα. Η ήττα της ήτο βεβαία πριν ριφθή η πρώτη βόμβα».
Ηθελαν να απειλήσουν τους Σοβιετικούς
Ενα μήνα πριν τις ρίψεις, στις 16 Ιουλίου, έγινε η πρώτη πετυχημένη δοκιμαστική ατομική έκρηξη σε έρημο του Νέου Μεξικού, ενώ στο Πότσνταμ διεξαγόταν η διάσκεψη των Συμμάχων. Ο Τρούμαν και ο Τσόρτσιλ που πληροφορήθηκαν την είδηση ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι αφού είχαν στο μανίκι τους έναν «άσο» με τον οποίο θα μπορούσαν να εκβιάσουν την εικόνα του μεταπολεμικού κόσμου όπως επιθυμούσαν. Θέλοντας να δουν την αντίδραση της ΕΣΣΔ, αλλά και να την «προειδοποιήσουν» – απειλήσουν ενημέρωσαν τον Στάλιν για την εξέλιξη αυτή.
Στις 24 Ιουλίου γράφει ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματά του: «Πριν χωρίσωμε, είδα τον Πρόεδρο (μιλά για τον Τρούμαν) να διευθύνεται προς τον Στάλιν και τους δυο τους να συζητούν μόνοι τους με τους διερμηνείς… Εγνώριζα τι θα έλεγε ο Πρόεδρος. Ηταν κεφαλαιώδες να δω με τι τρόπο θ’ αντιδρούσε ο Στάλιν… Εμεινα με τη βεβαιότητα ότι δεν είχε την παραμικρή ιδέα για τη σπουδαιότητα αυτού που του απεκάλυπταν. Ηταν φανερό, η ατομική βόμβα δεν ήταν καθόλου μέσα στις απασχολήσεις του ούτε στις έντονες προσπάθειές του… Ενώ περιμέναμε τα αυτοκίνητά μας, ευρέθην και πάλιν κοντά στον Τρούμαν. “Πώς του εφάνη;”, τον ερώτησα. “Δε μου έκανε την παραμικρή ερώτηση”, μου απάντησε».
Στην πραγματικότητα, ο Στάλιν προσποιήθηκε ότι δεν κατάλαβε τι ακριβώς του είπε ο Τρούμαν σύμφωνα με τον στρατάρχη Ζούκοφ. Γράφει γι’ αυτό το ζήτημα ο Σοβιετικός στρατάρχης: «Δε θυμούμαι ακριβώς ποια ημερομηνία, μετά τη συνεδρίαση των αρχηγών των κυβερνήσεων, ο Τρούμαν γνωστοποίησε στον Στάλιν ότι οι ΗΠΑ κατέχουν βόμβα ασυνήθιστα μεγάλης ισχύος, χωρίς να την αποκαλέσει ατομικό όπλο.
Τη στιγμή που έλεγε αυτό ο Τρούμαν, όπως έγραφαν κατόπιν στο εξωτερικό, ο Τσόρτσιλ κοιτούσε κατάματα τον Στάλιν που δεν εκδήλωσε τα συναισθήματά του, προσποιούμενος πως δε βρήκε τίποτα το ιδιαίτερο στα λόγια του Τρούμαν. Τόσο ο Τσόρτσιλ, όσο και πολλοί άλλοι Αγγλοαμερικανοί συγγραφείς, θεωρούσαν κατόπιν ότι ίσως ο Στάλιν δεν κατάλαβε την πραγματική σημασία αυτών που του είπε ο Τρούμαν. Ο Στάλιν όμως, αφού επέστρεψε από τη συνεδρίαση, μίλησε παρουσία μου στον Β. Μ. Μολότωφ για τη συζήτηση αυτή με τον Τρούμαν. Ο Β. Μ. Μολότωφ του είπε αμέσως: “Θέλουν να εκβιάσουν”.
Ο Στάλιν γέλασε. “Αστους να λένε. Θα πρέπει σήμερα κιόλας να ξανασυζητήσουμε με τον Κουρτσάτοφ για να επιταχυνθεί η δουλειά μας”. Κατάλαβα ότι ο Στάλιν εννοούσε την ατομική βόμβα». Δεν χωράει αμφιβολία λοιπόν από τα λεγόμενα του Ζούκοφ πως η ΕΣΣΔ κατανοούσε πλήρως τη σημασία της ατομικής βόμβας και τη δραματική αλλαγή που έφερε στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων η κατοχή της από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και έκανε λόγο για επιτάχυνση στις εργασίες, ώστε και η ΕΣΣΔ να αποκτήσει γρήγορα αυτό το όπλο, προς όφελος των λαών και των κινημάτων με την εξισορρόπηση της κατάστασης.
Συνεχής η πυρηνική απειλή
Η ανθρωπότητα εισήλθε στην περίοδο του πυρηνικού τρόμου μετά το ιμπεριαλιστικό έγκλημα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Μαζί με την απειλή ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, το διεθνές κεφάλαιο επέβαλε στην παγκόσμια αγορά μία νέα μορφή εμπορευμάτων, τα πυρηνικά οπλικά συστήματα.
Το αμερικανικό στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα δοκίμαζε τότε το πιο φονικό όπλο που προέκυψε από τη διάσπαση του ατόμου. Ακολούθησε η διάσπαση και του πυρήνα του ατόμου και η μαζική παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Η τεράστια αύξηση της καταστρεπτικότητάς τους κάνει να φαντάζει η ατομική βόμβα της Χιροσίμα σαν πρωτόγονο όπλο. Τα πυρηνικά όπλα που υπάρχουν σήμερα είναι αρκετά για να καταστρέψουν κάθε ανεπτυγμένη μορφή στη γη. Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα οι πέντε μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη διαθέτουν 17.474 πυρηνικά όπλα, με ισχύ μεγαλύτερη κατά 423.201 φορές από αυτήν που ισοπέδωσε τη Χιροσίμα!
