Ο ιός του καπιταλισμού

Όταν ξεσπούσε η κρίση του καπιταλισμού το 2008, για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου, δεν ήταν ξεκάθαρο το τι θα ακολουθούσε. Πέρασαν χρόνια για να γίνει αντιληπτό πως ο ιός των κρίσεων του καπιταλισμού μεταδίδεται με αστραπιαία ταχύτητα και αγγίζει στο τέλος κάθε τομέα της οικονομίας, κάθε νοικοκυριό, κάθε κοινωνική κατάκτηση και κάθε ευρώ που δεν έχουμε πια στις τσέπες μας. Οι κρίσεις του καπιταλισμού πυροδοτούνται κάθε φορά που το σύστημα αδυνατεί να συνεχίσει χωρίς εμπόδια το κύκλο της συσσώρευσης πλούτου και μέσα στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης του πια μορφής, κάθε τέτοια αδυναμία, δεν ξεχωρίζει σύνορα. Πρόκειται για ιό κατάρρευσης του συστήματος, ο οποίος αν δεν αντιμετωπιστεί με δραστικά μέτρα θα το παρασύρει στον όλεθρο. Και μιας και είναι η ζωή μας κρεμασμένη απ’ τα χείλη των γιατρών, μπορούμε να παρομοιάσουμε αυτό το φαινόμενο με την διασπορά των ιών που απειλούν την υγεία του ανθρώπου. Με τη διαφορά πως ενώ ο βιολογικός ιός, απαιτεί «απομόνωση του ατόμου και κατάλληλη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη», ο ιός του καπιταλισμού απαιτεί αφαίμαξη των κοινωνιών και των εργαζομένων, ώστε να επανεκτιμήσει το νέο του κύκλο, σώζοντας τον εαυτό του, εις βάρος των απλών ανθρώπων.

Οι απώλειες ανθρώπινων ζωών από το Κορωναιό, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στα μέτρα που έλαβε το σύστημα για την αντιμετώπιση του προηγούμενου παθογόνου του ιού, αυτού της κρίσης του 2008. Όχι μόνο στη Κύπρο και την Ελλάδα, μα στα μεγαλύτερα κέντρα του σύγχρονου παγκόσμιου καπιταλισμού, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία και πάει λέγοντας) τα δημοσιονομικά μέτρα που λήφθηκαν στη προηγούμενη κρίση, έφεραν μειώσεις στις δημόσιες υποδομές υγείας, που σήμερα στοιχίζουν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Ελλείψεις σε νοσοκομειακές κλίνες, σε αναπνευστήρες, σε γιατρούς και νοσοκόμους, σε αναλώσιμα, σε φάρμακα κοκ. Αυτά δεν τα ισχυριζόμαστε για χάριν της αρθρογραφίας, μα τα μαρτυρούν καθημερινά οι ίδιοι οι γιατροί και οι νοσοκόμοι που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στον Ιό.

Στην Ελλάδα ανακοινώθηκε ήδη, πως η κυβέρνηση θα επιβάλει μείωση μέχρι 50% στους μισθούς, ως μέτρο «για αντιμετώπιση του Κορωναιού». Την ίδια στιγμή που οι εργαζόμενοι στο τομέα της υγείας, είναι μέχρι 30 χιλιάδες λιγότεροι απ όσο απαιτεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας μα καμιά πρόσληψη δεν γίνεται, ενώ εξαγγέλλεται ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα υγείας με 30 εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό όταν ολόκληρο το βάρος του αγώνα ενάντια στον ιό το επωμίζεται το δημόσιο σύστημα υγείας. Και ενώ οι επιπτώσεις από απολύσεις και μείωση εισοδημάτων σε εργαζόμενους, αυτοεργοδοτούμενος και μικροεπιχειρήσεις είναι πασιφανείς, τα μέτρα στοχεύουν στην ενίσχυση των μεγάλων επιχειρήσεων και των τραπεζών.

Στην Κύπρο, αφού αναλώθηκαν σε επικοινωνιακά παιχνίδια του τύπου «θα πιέσουμε τις τράπεζες για ελαφρύνσεις» έρχονται με πρόταση στη βουλή, για χορήγηση στις τράπεζες, μέσω εγγυήσεων του κράτους (διάβαζε του δημοσίου, δηλαδή της κοινωνίας) 2 δισεκατομμυρίων, ώστε οι τράπεζες – στα πλαίσια των δικών τους κριτηρίων που αποκλείουν οφειλέτες ΜΕΔ κλπ – να χορηγήσουν νέα δάνεια, για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης από τη πανδημία. Ένα κράτος που έχει ως στόχο την ανακούφιση των καταχρεωμένων νοικοκυριών, θα έπρεπε να ανησυχεί πρώτα για τη δυνατότητα εξυπηρέτησης αυτών των χρεών και μετά για τη χορήγηση νέων. Αν και τα δάνεια αυτά δεν φαίνεται με βάση τις προϋποθέσεις, πως δύναται να καταλήξουν καν σε νοικοκυριά. Σημασία όμως έχει πως το ποσό αυτό που εξασφαλίστηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα καταλήξει εκεί που ανήκει με βάση τους θεσμούς: Στο τραπεζικό κεφάλαιο.

Ένα καπιταλιστικό κράτος και όσα κόμματα με διάφορους τρόπους το υπηρετούν, είναι εξ ορισμού υπόλογοι και αγκυλωμένοι, στα συμφέροντα του κεφαλαίου και όχι στα συμφέροντα των «αναλώσιμων», που είναι τα νοικοκυριά και οι εργαζόμενοι. Όταν όμως ένα κράτος δεν διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για περίθαλψη του λαού από τον Ιό και αυτό συμβαίνει επειδή με σωρεία ομόφωνα ψηφισμένων από τη βουλή νομοσχεδίων, διέλυσε το δημόσιο σύστημα υγείας, τότε γιατί να γνοιαστεί για τους ανθρώπους και όχι για τις τράπεζες και τους βιομήχανους; Τότε γιατί κανείς να αναμένει από ένα τέτοιο σύστημα που σε κάθε κρίση του φτωχοποιεί περαιτέρω τους λαούς, να νοιαστεί για το λαό του και όχι για τις τράπεζες και κατ επέκταση για τη δική του ανάκαμψη;

Ανάμεσα στις τόσες τραγικές καταστάσεις που εκτυλίσσονται, αυτή που βγάζει μάτι, είναι η ανυπαρξία υπεράσπισης του λαού και των εργαζομένων. Τόσο για την υγεία τους, όσο και για την εργασία και τα δικαιώματα τους. Εκείνο που κρίνει τη παράμετρο αυτή, δεν είναι τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα που εκφέρονται από καιρού εις καιρό από διάφορους αυτόκλητους σωτήρες. Εκείνο που μετρά και χαράζει την ιστορία, είναι η πράξη. Και στη προκειμένη περίπτωση, ιδού η ερώτηση: Ποιου το μέρος παίρνεις σε κάθε τέτοια κρίση του συστήματος;

Αν σε κάθε τέτοια κρίση η επιλεκτική σου «συναίσθηση ευθύνης» σε κατατάσσει μέσω ακροβατισμών, δίπλα απ’ τα συμφέροντα του κεφαλαίου, άρα του συστήματος, τότε ο λαός είναι χωρίς ελπίδα. Τουλάχιστο μέχρι να σκεφτεί και να δράσει ταξικά ο ίδιος, αλλάζοντας την ζωή του και την ιστορία της εξαθλίωσης.

Σε συνθήκες ευρωενωσιακού μα και ταυτόχρονα παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, έχουν με επίσημα στοιχεία του ίδιου του συστήματος, καταγραφεί αυξήσεις στη συσσώρευση πλούτου χωρίς προηγούμενο μέσα σε δέκα χρόνια. Ταυτόχρονα έχει καταγραφεί, μεγέθυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, ενώ καταγράφεται μια ραγδαία αύξηση στη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Τι εκτός από κοροϊδία και μάλιστα χυδαία, αποτελεί η άμεση επίκληση από πλευράς οργανώσεων εργοδοτών, τραπεζών και θεσμών, της «δεινής οικονομικής θέσης» που έχουν δήθεν περιέλθει οι επιχειρηματικοί όμιλοι, ώστε να απαιτείται η στήριξη τους από τα ταμεία του δημοσίου και την κοινωνία; Πως γίνεται να μαζεύουν πλούτο για δεκαετίες και μόλις ξεσπά η πανδημία, σε μια ή δυο βδομάδες να έχουν περιέλθει σε άσχημη οικονομική θέση; Και να έχουν και το θράσος να εξαγγέλλουν μειώσεις σε μισθούς εργαζομένων του Δημοσίου;

Αυτό που προγραμματίζουν και αυτή τη φορά, είναι μια νέα επανεκκίνηση στη πλάτη των εργαζομένων. Γιατί όπως πολύ σωστά είπε ο David Harvey, ο γνωστός Γεωγράφος/Ανθρωπολόγος: «.. Ο καπιταλισμός στην εποχή της παγκοσμιοποίησης του, τείνει να χαρακτηρίζεται από συνεχείς κρίσεις, τις οποίες μεταφέρει από ένα μέρος του πλανήτη σε άλλο, με βάση τις συγκυρίες και τις αφορμές που θα παρουσιαστούν…». Και πάντα, στη πλάτη των ανθρώπων της εργασίας, όπου και αν αυτοί νομίζουν πως ανήκουν συνειδησιακά.