Δάση, έρημοι, τοπία και οικοσυστήματα ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη Γη κινδυνεύουν να υποστούν «μείζονα μεταμόρφωση» κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Την ίδια στιγμή ο πλανήτης καίγεται κυριολεκτικά, υπερθερμαίνεται, ερημοποιείται, μολύνεται.
Ορισμένες αλλαγές έχουν ήδη αρχίσει να συντελούνται στο νοτιοδυτικό τμήμα των ΗΠΑ, όπου πυρκαγιές μεγάλης κλίμακας κατέστρεψαν αχανείς δασικές εκτάσεις, με το ίδιο φαινόμενο να παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Αυστραλία, στη νότια Ευρώπη και αλλού.
Μέσα στα επόμενα 100 ως 150 χρόνια οι μεταβολές αυτές πιθανόν θα επεκταθούν σε σαβάνες και σε ερήμους, ανατρέποντας την ισορροπία οικοσυστημάτων κι απειλώντας τη χλωρίδα και την πανίδα, ιδίως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.
«Αν αφήσουμε την κλιματική αλλαγή να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, η βλάστηση σε αυτόν τον πλανήτη θα είναι τελείως διαφορετική από ό,τι σήμερα, και αυτό αντιπροσωπεύει τεράστιο κίνδυνο για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη», τονίζουν οι επικεφαλής της έρευνας.
Η έρευνα βασίστηκε στη μελέτη απολιθωμάτων και στοιχείων για τη θερμοκρασία που πάνε 21.000 χρόνια πίσω, όταν τερματιζόταν η τελευταία εποχή των παγετώνων και η θερμοκρασία στον πλανήτη αυξήθηκε από 4 ως 7 βαθμούς Κελσίου.
Ωστόσο, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι οι προβλέψεις τους είναι συντηρητικές, καθώς αυτή η άνοδος της θερμοκρασίας οφειλόταν σε φυσικές μεταβολές και έγινε σε μια περίοδο σημαντικά πιο μακρόχρονη.
Μιλάμε για το ίδιο εύρος αλλαγών που χρειάστηκε ιστορικά 10.000 ως 20.000 χρόνια το οποίο τώρα συμπυκνώνεται σε έναν αιώνα ή δύο. Τα οικοσυστήματα θα αναγκαστούν να προσαρμοστούν με μεγάλη βιασύνη.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό, η οποία βασίστηκε σε δεδομένα από σχεδόν 600 τοποθεσίες, είναι η πιο πλήρης για το θέμα μέχρι σήμερα. Συμπεριλαμβάνει στοιχεία για κάθε ήπειρο, εξαιρουμένης της Ανταρκτικής. Οι πιο αξιοσημείωτες αλλαγές διαπιστώθηκαν σε μέσα προς υψηλά γεωγραφικά πλάτη, στη βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, καθώς και στη Νότια Αμερική. Πρόκειται για τις περιοχές όπου υπήρχαν οι μεγαλύτεροι παγετώνες και θερμάνθηκαν περισσότερο όταν το κλίμα της Γης εξελίχθηκε.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, εάν οι εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη περιοριστούν στα επίπεδα που ορίστηκαν ως στόχοι στη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, «η πιθανότητα τροποποίησης μεγάλης κλίμακας της βλάστησης είναι κατώτερη του 45%», αλλά εάν δεν γίνει τίποτε, η πιθανότητα αυτή είναι «υψηλότερη του 60%».
Αυτές οι αλλαγές δεν θα επηρεάσουν μόνο τα δάση, αλλά και το πόσιμο νερό καθώς και τον κύκλο της δημιουργίας του νερού. Η κλιματική αλλαγή, είναι κομβικό ζήτημα για την επιβίωση της ανθρωπότητας σε ένα πλανήτη που την φιλοξενεί με τόσο γενναιοδωρία. Το ζήτημα όμως, είναι πως αυτή η ακραία κλιματική αλλαγή, είναι ανθρωπογενής και οφείλεται στην ακόρεστη δίψα για κέρδη. Κέρδη τα οποία συσσωρεύονται πάνω στα προηγούμενα και αφορούν όσους διαθέτουν τη δύναμη του πλούτου, την καταστροφική δύναμη του κεφαλαίου.
Πέρα από τις επιστημονικές διαπιστώσεις που καταγράφουν την καταστροφική πορεία, οφείλουμε να διαγνώσουμε επιστημονικά και πολιτικά, τι είναι αυτό που προκαλεί την ανεξέλεγκτη αυτή καταστροφική πορεία. Ενώ η φύση διαθέτει ισορροπίες και όρια, το κυρίαρχο καπιταλιστικό σύστημα, δεν διαθέτει κανένα όριο στην εκμετάλλευση ανθρώπων και φύσης και δεν διακρίνεται για κανενός είδους ισορροπία. Ο παράγοντας που κινητοποιεί και συντηρεί το «επιχειρείν», τα κέρδη και την χωρίς όρια εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, είναι η ίδια η φύση του συστήματος, είναι ο ανταγωνισμός που αποτελεί οξυγόνο για όσους επιβιώνουν και τάφο για όσους δεν αντεπεξέρχονται στην πρόκληση.
Οι πυρκαγιές και ο όλεθρος που καταγράφονται στις μέρες μας, στα δάση του Αμαζονίου, έχουν άμεσα να κάνουν με την ακόρεστη δίψα για εξασφάλιση γης προς επενδύσεις, είτε για ξυλεία, είτε για ανάπτυξη τεράστιων αγροκτημάτων, κτηνοτροφικών μονάδων κ.λ.π. Είναι ο νόμος της επιβίωσης στα πλαίσια του κεφαλαιοκρατικού τρόπου επενδύσεων και παραγωγής που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τέτοιου είδους εγκληματικές ενέργειες.
Είναι σωστό κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε τέτοιου είδους απειλές να ανατρέχουμε στην επιστήμη. Το ζήτημα όμως είναι, αφού συνειδητοποιήσουμε τις αδιάσειστες αποδείξεις για τον οικολογικό όλεθρο που επίκειται, να καταφέρουμε να ανατρέξουμε στην ευθύνη μας έναντι της ίδιας της ζωής. Στην ευθύνη μας έναντι των επόμενων γενεών, στην ευθύνη μας έναντι όλων των υπόλοιπων ειδών στον πλανήτη.
Τα δάση, το νερό και το οξυγόνο, οι βασικές πηγές της ζωής, μολύνονται από διεργασίες ενός συστήματος που θέτει τα κέρδη πάνω από τον άνθρωπο και τη φύση, πάνω από την ίδια τη ζωή. Χωρίς ριζοσπαστικές αλλαγές στο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, πολύ δύσκολα θα μπορέσουμε να επιτύχουμε στόχους για διατήρηση και προστασία της φύσης στο σύνολο της. Πέρα λοιπόν από τις διεθνείς διασκέψεις που εξετάζουν όλες τις λεπτομέρειες του ζητήματος, ας απαιτήσουμε και την αξιολόγηση του πλέον ουσιαστικού βήματος, που απαιτεί αλλαγή και κατάργηση των αιτίων που προκαλούν το πρόβλημα.
